نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران

N A M I R

چهار شنبه، 2013/01/30

53

نگاه نهادهای ایرانی به بحران سوریه

نفوذ ایران در سوریه، آنچنانکه این روزها از آن سخن گفته می شود، محدود به نفوذ وکمک های نظامی نمیشود. این نفوذ، برآیند سه دهه فعالیت مجموعهای از نهادهای دیپلماتیک، اقتصادی، عام المنفعه، سیاسی-عقیدتی، فرهنگی و البته نظامی، اطلاعاتی است.

جمهوری اسلامی ایران، بحران دو ساله سوریه را "فتنه شام" خوانده است. این را مجتبی حسینی، نماینده آیت الله خامنه ای، رهبر ایران در بحران سوریه طی نشستی درباره تحولات سوریه در قم عنوان کرد. مجتبی حسینی، دفتر آیت الله خامنه ای در سوریه را به عنوان یکی ازمهمترین ارکان نفوذ ایران در سوریه اداره میکند.

یکی از حوزههای فعالیت دفتر آیت الله خامنه ای و نماینده او در سوریه، ارتباط با ائمه جمعه و مبلغین شیعی (اغلب علوی) است. در همین چارچوب، همزمان با افزایش فشار مخالفان عمدتا سنی بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، دفتر آیت الله خامنهای در سوریه، نشستی را با ائمه جمعه و مبلغان شیعی –علوی در دمشق بر گزار کرد. نشستی که با حضور نماینده رهبر ایران و سفیر این کشور برگزار شد.

نماینده آیت الله خامنهای در سوریه همانند رهبر ایران معتقد است که بحران سوریه، فتنهای با هدف تفرقه مذهبی است که از سوی غرب و دشمنان سوریه مدیریت و اجرا میشود .در چارچوب این دیدگاه او اواسط دی ماه، نگرش خود به تحولات سوریه را در نشستی تحت عنوان "فتنه شام و راهبرد مقاومت" تشریح کرد.

با وجود برگزاری چنین نشستهایی درایران و سوریه، به دلیل در اکثریت بودن اهل سنت در سوریه و رویکرد انتقادی بسیاری از روحانیون سنی مذهب نسبت به حکومت، امکان بازی موثر دفتر آیت الله خامنه ای در سوریه نسبت به گذشته محدودتر شده است.

در مورد حضور نظامی ایران در سوریه نیز، آمریکا و اتحادیه اروپا، این کشور را متهم کردهاند که فعالانه از سرکوب مردم معترض در سوریه حمایت میکند.

مخالفان دولت سوریه هم میگویند نیروهای سپاه قدس (نیروی برون مرزی سپاه پاسداران ایران) در سازماندهی و اجرای عملیات نظامی علیه مخالفان و معترضان مستقیما حضور دارد.

ایران این اتهامها را رد میکند.

سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران ایران، سپتامبر سال پیش حضور تعدادی از نیروهای سپاه قدس در سوریه را تأیید کرد اما گفت که این حضور به معنای حضور نظامی نیست.

کمیته امداد امام خمینی: نفوذ با توزیع کالا و خدمات

کمیته امداد یکی دیگر از نهادهای نفوذ جمهوری اسلامی ایران در سوریه است که این نفوذ را از طریق توزیع مستقیم پول و ارائه خدمات اقتصادی و اجتماعی بین مردم فقیر سوریه به دست می آورد و اعمال میکند.

شمار جمعیت تحت پوشش این کمیته در سوریه به درستی معلوم نیست اما طبق آماری که سایت رسمی کمیته امداد امام خمینی ارائه داده است، تا پایان سال ۱۳۸۹ تعداد ۲۴۷۶ خانوار سوری با جمعیت ۹۳۳۸ نفر تحت پوشش کمک های این کمیته بودهاند.

افرادی که تحت پوشش این کمکها قرارمیگیرند، عمدتا اقشار فقیر و آسیب پذیر از جمله خانواده زندانیان، افراد بی سرپرست و مهاجر، افراد کم بضاعت، ایتام و زنان مطلقه هستند.

این خدمات در زمینههای مختلف درمانی، فرهنگی، کمک ازدواج، کمک به تعمیر و ساخت مسکن و اهدا وامهای قرض الحسنه در روستاها و شهرهای مهم سوریه از جمله دمشق، حمص، درعا، حماه، حلب و دیر الزور صورت میگیرد.

ایران امیدوار بوده که از طریق اعطای این کمک ها، نوعی نفوذ اجتماعی را در کنار نفوذ سیاسی به دست آورد. اگر چه، عمق و ماندگاری این نوع نفوذ و نیز امکان استفاده عملی ایران از نفوذ کمیته امداد در بین مردم فقیر سوریه به نفع تهران و حکومت مورد حمایت ایران در دمشق به طور دقیق مشخص و قابل سنجش نیست.

سفارت: هم لابی و رایزنی، هم لجستیک و پشتیبانی

سفارت جمهوری اسلامی ایران در سوریه یک نهاد چند منظوره است. مهمترین وظیفه اش ایجاد پلی ارتباطی میان ایران با سوریه، مهمترین متحد راهبردی خود است. به این دلیل افرادی که به این سمت گمارده می شوند،معمولا دیپلماتهایی ارشد و در سطح معاون وزیر خارجه بوده و هستند.

به طور مثال حسین شیخ الاسلام، سفیر پیشین و محمد رضا شیبانی، سفیر کنونی ایران در دمشق، هر دو از معاونان وزارت خارجه بودند و محمد حسن اختری، یکی دیگر از سفرای سابق ایران در سوریه نیز معاون بین الملل دفتر آیت الله خامنه ای بوده.

از طرف دیگر، به دلیل عدم امکان وجود سفارت و حضور دیپلماتهای ایرانی در مناطق فلسطینی، سفارت ایران در دمشق نقش سفارت ایران در این مناطق رانیز ایفا می کند. اکثر مقامات ایرانی هنگامی که به دمشق سفر میکنند، با رهبران گروه های فلسطینی در محل این سفارت ملاقات می کنند.

سفارت ایران در دمشق در جریان بحران دو سال اخیر سوریه دو نقش مهم دیگر نیز بر عهده داشته است. نخست، لابی و رایزنی دیپلماتیک با هدف ترغیب بخش بزرگتری از مخالفان حکومت سوریه به توافق سیاسی با حکومت دمشق و نقش دوم ، ایفای نقش لجستیک، پشتیبانی و تدارکاتی برای سایر نهادهای ایرانی فعال در بحران سوریه، و این جدای از حضور نمایندگانی از نهادهای دیگر از جمله وابسته نظامی و رایزن فرهنگی در سفارت است.

وزارت نیرو:تلاش برای سر تعمیر و نگهداری صنعت برق سوریه

یکی دیگر از نهادهای ذی نفوذ ایران در سوریه، وزارت نیرو است که زیر مجموعه های آن در زمینه انجام پروژه های تامین آب و برق و احداث نیروگاه در این کشور فعال هستند.

وزارتی که در صدد سر پا نگه داشتن زیر ساخت های آب و برق سوریه به رغم درگیری های این کشور بوده است. اما افزایش گروگانگیری ایرانیان توسط مخالفان بشار اسد، ادامه فعالیت آن در سوریه را زیر سوال برده است.

سال گذشته هفت تن از مهندسان شرکت ایرانی "مپنا" شاغل در نیروگاه برق"جندر" سوریه به گروگان گرفته شدند که اگرچه پنج نفر از آنها آزاد شدند، اما سرنوشت دو تن از آنها همچنان نامعلوم است.

ریشه حضور زیر مجموعه های وزارت نیرو در سوریه به مشکلات این کشور در زمینه تامین آب وبرق مورد نیاز خود بر میگردد. نفوذ ایران در این حوزه از طریق تعمیر و نگهداری نیروگاههای سوریه و تلاش برای اجرای طرح انتقال برق از خاک عراق به سوریه صورت میگیرد.

در همین چارچوب مرداد ماه گذشته تفاهم نامه ای بین دو کشور امضا شد. بر اساس این تفاهم نامه مازاد برق تولیدی ایران از طریق عراق به سوریه انتقال می یابد. در حوزه آب نیز ایران تفاهم نامه ای در موردمدیریت آب، ساخت سدهای آبی و برقی، ساخت تصفیه خانه ها و ساخت کارخانه هایی که نیازهای آب و فاضلاب این کشور را بر آورده سازد، با سوریه امضا کرده است.

اگر چه باید دید تحولات سوریه و سوالهایی که در مورد ماندگاری حکومت بشار اسد وجود دارد، به چنین طرح هایی اجازه اجرا می دهند یا نه. کما اینکه ادامه حضور و نفوذ نهادهای ایرانی در سوریه نیز به اصل ماندگاری یا عدم ماندگاری حکومت بشار اسد وابسته است.

لادن سلامی / بی بی سی

_______________________________________________________________

مقالات منتشر شده الزاما نقطه نظر، بيانگر سياست و اهداف نشریۀ اینترنتی نهضت مقاومت ملی ایران نميباشند. حق ويرايش اخبار و مقالات ارسالی برای هیئت تحریریۀ نشریه محفوظ است.

http://www.namir.info